اخیرا شاهد انتشار نامه‌ای از سوی رئیس بانک مرکزی به رئیس جمهور و تعدادی از وزرای دولت دوازدهم بودیم. محتوای نامه در خصوص ارزهای ایفا نشده است. برخی ضمن انتقاد از این نامه آنرا فاقد وجاهت لازم دانستند. اما عده‌ای دیگر از کارشناسان ضمن انتقاد از این برداشت، نامه همتی را دال بر انجام وظیفه بانک مرکزی در خصوص ارزهای ایفا نشده قلمداد نمودند. سید کمال سیدعلی، معاون ارزی اسبق بانک مرکزی در گفت‌وگو با "اگزیم نیوز"، ضمن بررسی محتوای نامه‌ی مذکور ابراز داشت: مکاتبات رییس بانک مرکزی با وزرا و ریاست جمهوری جهت پیگیری موضوع ارزهای ایفا نشده امری مهم و وظیفه ذاتی بانک مرکزی است؛ ارز را بانک مرکزی تخصیص داده است. بنابراین پیگیریهای مربوطه را هم انجام می‌دهد.  

سیدعلی گفت: از همان ابتدای انقلاب و بر اساس سیاست‌های بانک مرکزی، حین واردات کالا به کشور، نهایتا باید تسویه حساب مربوطه با پروانه سبز گمرکی انجام شود که البته این موضوع ضمن ارزش‌گذاری گمرک در مورد آن انجام می‌گردد. بنابراین وقتی جنس وارد کشور می شود، پروانه مربوطه ارسال خواهد شد و پروانه سبز گمرکی و مهر خروج از گمرک کالا ممهور می‌شود؛ این بدان معنا است که این جنس وارد کشور شده است. این سیاست حتی قبل از انقلاب هم وجود داشت.

وی ادامه داد: این سیاست همیشگی کشور بوده است؛ به دلیل اینکه با محاسبه حقوقی عوارض گمرکی، ممکن است وارد کننده ارزی را دریافت کند و کمتر از ارزش ارز دریافت شده، کالایی وارد کشور شود. لذا عوارض کمتری را هم پرداخت خواهد کرد. یا اینکه واردکننده از مابه التفاوت قیمت ارزی می‌تواند از سود چشمگیری بهره‌مند شود. بنابراین با یک اداره وسیع که زیر مجموعه سیاست‌های "تعهدات ارزی" محسوب می شود، این موضوع بررسی می‌شود که آیا کالایی وارد کشور شده است یا خیر. اگر هم کالایی وارد کشور نشده، باید پروانه سبز آن توسط سیستم بانکی اخذ شود و رفع تعهد گردد. بعضا اگر این اتفاق رخ ندهد بعد از مدت معقول و مشخصی این موضوع به بانک مرکزی منعکس خواهد شد.

او ابراز داشت: در نهایت بعد از انعکاس این موضوع به بانک مرکزی، این بانک وظیفه دارد که تعهدات آن وارد کننده را به جای آورد. حتی باید محاسبه شود که با نرخ موجود آزاد اگر جنسی وارد نشده باشد چه ما به‌التفاوتی را واردکننده باید پرداخت کند. لذا این موضوع جدیدی نیست. کار بانک مرکزی در یکی از قسمتهای نظارتی و سیاست‌هایش این است که بررسی کند ضمن تخصیص ارز آیا کالایی وارد کشور شده است یا خیر.

این کارشناس حوزه بانک در خصوص مکاتبات صورت گرفته رییس بانک مرکزی با وزرای دولت تصریح کرد: اینکه امروز شاهد مکاتبات رییس بانک مرکزی با وزرا و ریاست جمهوری هستیم، باید گفت که این امر جهت پیگیری چنین مساله‌ی مهمی است و ممکن است جهت ایفای تعهد واردکننندگان باشد، ولی عموما این وظیفه ذاتی بانک مرکزی لحاظ می‌شود. ارز را بانک مرکزی تخصیص داده است. بنابراین پیگیری‌های مربوطه را هم انجام می‌دهد.

سیدعلی گفت: این وظیفه ذاتی بانک مرکزی و دال بر رابطه بین بانک مرکزی و گمرک و واردکننده می‌باشد. بانک مرکزی باید پیگیری حقوقی انجام بدهد. بانک مرکزی ضمن پیگری از اداره حقوقی، از آنها تقاضای پروانه سبز می‌کند. البته خود بانک‌های عامل هم این وظیفه را دارند که از آنها پروانه سبز دریافت کنند و در نهایت برای رفع تعهد به بانک مرکزی ارائه کنند.

او در مورد وظیفه وزارتخانه‌ها در مورد نامه همتی ابراز داشت: ما در بانک مرکزی تشکیلاتی برای پیگری تعهدات داریم؛ اعم از اینکه واردات و یا صادراتی صورت گرفته باشد و ارز آن به داخل کشور باز نگشته باشد. بانک مرکزی باید این مساله را پیگیری کند. وارد کننده بر اساس ارزی که دریافت کرده باید جنس وارد کند. اگر کسری کالا وجود دارد بدون درنگ مابه التفاوت آنرا پرداخت کند.

سید مسعود آریادوست